چرا در روابط عاشقانه حس گرفتاری میکنیم؟ دلایل روانشناختی
در این مطلب، به ۱۷ نکتهای اشاره میکنیم که ممکن است باعث شوند احساس کنید در یک رابطه عاشقانه گرفتار شدهاید:
- ✅
از دست دادن هویت فردی:
وقتی تمام تمرکزتان روی شریک عاطفی و رابطهتان باشد، ممکن است علایق، سرگرمیها و حتی ارزشهای خود را فراموش کنید. - ✅
ترس از تنهایی:
ترس از اینکه بدون شریک عاطفیتان تنها بمانید، میتواند باعث شود که در رابطهای که دیگر رضایتبخش نیست، بمانید. - ✅
وابستگی عاطفی:
وابستگی بیش از حد به شریک عاطفیتان، باعث میشود که احساس کنید بدون او نمیتوانید زندگی کنید. - ✅
نیاز به تایید:
اگر برای احساس ارزشمندی، به تایید و توجه شریک عاطفیتان وابسته باشید، احتمالاً احساس گرفتار شدن خواهید کرد. - ✅
فداکاری بیش از حد:
اگر همیشه نیازهای شریک عاطفیتان را بر نیازهای خود ترجیح دهید، به تدریج احساس نارضایتی و اسارت خواهید کرد. - ✅
عدم وجود مرزهای سالم:
نداشتن مرزهای مشخص در رابطه، باعث میشود که شریک عاطفیتان وارد حریم شخصی شما شود و شما احساس خفگی کنید. - ✅
ترس از تغییر:
ترس از اینکه پس از پایان رابطه چه اتفاقی خواهد افتاد، میتواند شما را در رابطهای نگه دارد که دیگر برایتان مناسب نیست. - ✅
انتظارات غیرواقعی:
داشتن انتظارات غیرواقعی از رابطه و شریک عاطفیتان، باعث میشود که همیشه احساس نارضایتی کنید و در نتیجه، احساس گرفتار شدن به شما دست دهد. - ✅
عدم ارتباط موثر:
اگر نتوانید به طور موثر با شریک عاطفیتان ارتباط برقرار کنید و نیازها و احساسات خود را بیان کنید، رابطه میتواند به یک قفس تبدیل شود. - ✅
درگیریهای حل نشده:
انباشته شدن درگیریها و مشکلات حل نشده در رابطه، میتواند باعث ایجاد تنش و احساس گرفتار شدن شود. - ✅
کنترل گری:
اگر شریک عاطفیتان سعی در کنترل رفتارها، تصمیمات و روابط شما داشته باشد، احساس میکنید که آزادیتان سلب شده است. - ✅
فشار اجتماعی:
گاهی اوقات، فشار اجتماعی برای حفظ یک رابطه، باعث میشود که در رابطهای بمانید که دیگر برایتان مناسب نیست. - ✅
گذشته ناخوشایند:
الگوهای رفتاری و تجربیات گذشته، میتوانند باعث شوند که در روابط عاشقانه احساس گرفتار شدن کنید. - ✅
اعتیاد به درام:
برخی افراد، ناخودآگاه به درام و هیجانهای منفی در روابط عاشقانه معتاد هستند و به همین دلیل، در روابط ناسالم گرفتار میشوند. - ✅
پایین بودن عزت نفس:
عزت نفس پایین، باعث میشود که خودتان را لایق یک رابطه سالم ندانید و در نتیجه، در روابط ناسالم بمانید. - ✅
عدم وجود هدف مشترک:
اگر شما و شریک عاطفیتان اهداف مشترکی در زندگی نداشته باشید، رابطه میتواند به یک بنبست تبدیل شود. - ✅
غرق شدن در روزمرگی:
عدم تنوع و هیجان در رابطه، باعث میشود که احساس کنید در یک چرخه تکراری گرفتار شدهاید.
شناسایی این عوامل، اولین قدم برای رهایی از احساس گرفتار شدن در یک رابطه است. با آگاهی از این دلایل، میتوانید برای ایجاد روابط سالمتر و رضایتبخشتر تلاش کنید.
چرا گاهی احساس میکنیم که در روابط عاشقانه به قدری گرفتار شدهایم؟
1. ترس از تنهایی:
یکی از مهمترین دلایل احساس گرفتاری در یک رابطه، ترس از تنهایی است. این ترس باعث میشود که حتی زمانی که رابطه سالم و رضایتبخش نیست، به آن چنگ بزنیم و از رها کردنش اجتناب کنیم. به جای پذیرش تنهایی به عنوان فرصتی برای خودشناسی و رشد، آن را به عنوان یک تهدید میبینیم و حاضر میشویم در یک رابطه نامناسب بمانیم تا از این ترس فرار کنیم. این ترس میتواند ریشه در تجربیات کودکی، باورهای فرهنگی یا الگوهای ارتباطی نامناسب داشته باشد. در این حالت، رابطه به جای منبع آرامش و شادی، تبدیل به یک وسیله برای فرار از تنهایی میشود. 
پس، شناخت و مدیریت ترس از تنهایی، گام مهمی در رهایی از احساس گرفتاری در روابط عاشقانه است. به جای تمرکز بر فرار از تنهایی، سعی کنید از آن به عنوان فرصتی برای شناخت خود و نیازهایتان استفاده کنید.
2. وابستگی عاطفی ناسالم:
وابستگی عاطفی سالم با وابستگی عاطفی ناسالم تفاوت دارد. در وابستگی عاطفی ناسالم، احساس خوشبختی و ارزشمندی به طور کامل وابسته به تایید و حضور فرد مقابل است. این وابستگی باعث میشود که فرد نتواند به طور مستقل فکر کند، تصمیم بگیرد و عمل کند و همیشه به دنبال جلب رضایت و تایید شریک عاطفی خود باشد. در این حالت، فرد از نیازهای خود غافل میشود و تمام تمرکز خود را بر روی نیازهای شریک عاطفی خود میگذارد. وابستگی عاطفی ناسالم میتواند ناشی از عزت نفس پایین، عدم امنیت در روابط گذشته یا الگوهای ارتباطی نامناسب باشد. برای رهایی از این وابستگی، لازم است که روی افزایش عزت نفس، تقویت حس خود ارزشمندی و یادگیری مهارتهای ارتباطی سالم تمرکز کنید.
3. سرمایهگذاری عاطفی زیاد:
این سرمایهگذاری میتواند شامل سالها با هم بودن، کمک مالی، حمایت عاطفی و فداکاریهای شخصی باشد.احساس میکنیم که با رها کردن رابطه، تمام این سرمایهگذاریها بینتیجه میماند و این احساس میتواند بسیار دردناک باشد.با این حال، باید به یاد داشته باشیم که ادامه دادن یک رابطه ناسالم، نه تنها باعث هدر رفتن بیشتر زمان و انرژی میشود، بلکه میتواند به سلامت روان و جسم ما نیز آسیب برساند.به جای تمرکز بر سرمایهگذاریهای گذشته، باید به آینده نگاه کنیم و ارزیابی کنیم که آیا این رابطه همچنان برای ما مفید است یا خیر.
گاهی اوقات، رها کردن یک رابطه، بهترین راه برای محافظت از خود و ایجاد فرصت برای شروعی دوباره است.
پذیرش این واقعیت که گاهی اوقات سرمایهگذاریها به نتیجه نمیرسند، و مهمتر از آن، ارزش قائل شدن برای سلامت و شادی خود، میتواند به ما کمک کند تا تصمیمات بهتری در روابط خود بگیریم.
زمانی که زمان، انرژی و احساسات زیادی را در یک رابطه سرمایهگذاری میکنیم، رها کردن آن سختتر میشود. این احساس که تمام تلاشها و سرمایهگذاریها هدر میرود، باعث میشود که حتی زمانی که رابطه رضایتبخش نیست، به آن ادامه دهیم. 
4. ترس از قضاوت دیگران:
نگرانی در مورد اینکه دیگران چه فکری میکنند، میتواند یکی از دلایل ماندن در یک رابطه نامناسب باشد.ترس از قضاوت، انتقاد یا سرزنش اطرافیان، به ویژه خانواده و دوستان، میتواند باعث شود که از رها کردن رابطه اجتناب کنیم، حتی اگر این کار به نفع ما باشد.این ترس میتواند ناشی از باورهای فرهنگی، ارزشهای خانوادگی یا تجربیات گذشته باشد.احساس میکنیم که باید انتظارات دیگران را برآورده کنیم و نمیتوانیم تصمیمی بگیریم که ممکن است باعث نارضایتی آنها شود.با این حال، باید به یاد داشته باشیم که زندگی ما، انتخابهای ما و شادی ما در درجه اول اهمیت قرار دارند.
هیچ کس نمیتواند به جای ما زندگی کند و هیچ کس نمیتواند به طور کامل شرایط و احساسات ما را درک کند.
پس، باید شجاعت داشته باشیم و تصمیمی را بگیریم که به نفع ماست، حتی اگر این تصمیم با نظرات دیگران متفاوت باشد.
5. عدم اعتماد به نفس کافی:
افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند، ممکن است احساس کنند که لایق یک رابطه بهتر نیستند و یا اینکه نمیتوانند فرد بهتری را پیدا کنند. این احساس باعث میشود که در یک رابطه نامناسب بمانند و از رها کردن آن اجتناب کنند. آنها ممکن است باور داشته باشند که هیچ کس دیگری آنها را دوست نخواهد داشت و یا اینکه نمیتوانند به تنهایی از پس زندگی خود برآیند. این باورها میتواند ناشی از تجربیات گذشته، انتقادات مکرر یا فقدان حمایت و تشویق در دوران کودکی باشد. 
برای افزایش اعتماد به نفس، لازم است که روی شناخت و پذیرش نقاط قوت و ضعف خود، تمرکز کنید. در ضمن، باید با خود مهربان باشید و به خودتان اجازه دهید که اشتباه کنید و از آنها یاد بگیرید.
6. انکار مشکلات رابطه:
گاهی اوقات، به دلیل ترس از رویارویی با حقیقت، مشکلات رابطه را انکار میکنیم و سعی میکنیم آنها را نادیده بگیریم. این انکار باعث میشود که در یک رابطه نامناسب بمانیم و از حل مشکلات یا رها کردن رابطه اجتناب کنیم. ممکن است به خودمان بگوییم که مشکلات جدی نیستند، موقتی هستند یا اینکه میتوانیم آنها را حل کنیم. با این حال، انکار مشکلات، آنها را از بین نمیبرد و فقط باعث میشود که در طول زمان بزرگتر و پیچیدهتر شوند. برای حل مشکلات رابطه، لازم است که با خود صادق باشید و به طور واقعبینانه به رابطه خود نگاه کنید. مشکلات را شناسایی کنید، در مورد آنها با شریک عاطفی خود صحبت کنید و برای حل آنها تلاش کنید. اگر نمیتوانید به تنهایی مشکلات را حل کنید، از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید.
7. امید واهی به تغییر:
گاهی اوقات، با وجود مشکلات زیاد در رابطه، به این امید واهی که شریک عاطفی ما تغییر خواهد کرد، در رابطه میمانیم. این امید میتواند باعث شود که سالها در یک رابطه نامناسب بمانیم و از فرصتهای دیگر زندگی خود غافل شویم. ممکن است باور داشته باشیم که اگر فقط بیشتر تلاش کنیم، شریک عاطفی ما تغییر خواهد کرد و رابطه ما بهتر خواهد شد. با این حال، تغییر کردن یک فرد، تصمیمی است که باید توسط خود او گرفته شود و نمیتوان کسی را مجبور به تغییر کرد. به جای تمرکز بر تغییر دادن شریک عاطفی خود، باید روی پذیرش او همانطور که هست تمرکز کنید. اگر نمیتوانید شریک عاطفی خود را بپذیرید، شاید بهتر باشد که رابطه را رها کنید و به دنبال یک رابطه سالمتر و رضایتبخشتر باشید.
8. ترس از شروع دوباره:
فکر کردن به شروع دوباره و ساختن یک زندگی جدید بعد از پایان یک رابطه میتواند ترسناک باشد. این ترس باعث میشود که در یک رابطه نامناسب بمانیم و از رها کردن آن اجتناب کنیم. ممکن است نگران باشیم که چگونه باید زندگی خود را اداره کنیم، چگونه باید با تنهایی کنار بیاییم و چگونه باید فرد جدیدی را پیدا کنیم. با این حال، شروع دوباره میتواند یک فرصت برای رشد، یادگیری و کشف خود باشد. به جای تمرکز بر ترسها و نگرانیها، باید روی فرصتهای جدیدی که پیش روی شما قرار دارند تمرکز کنید. شروع دوباره میتواند یک آغاز تازه برای یک زندگی بهتر و شادتر باشد.
9. فقدان مرزهای سالم:
نداشتن مرزهای سالم در یک رابطه، باعث میشود که فرد نتواند از خود محافظت کند و به راحتی مورد سوء استفاده قرار بگیرد. این فقدان مرز باعث احساس گرفتاری و نارضایتی میشود. با داشتن مرزهای سالم، میتوانید به دیگران بگویید که چه رفتارهایی را تحمل میکنید و چه رفتارهایی را نه. اگر مرزهای سالمی نداشته باشید، ممکن است به راحتی تحت تاثیر دیگران قرار بگیرید، نیازهای خود را نادیده بگیرید و احساس کنید که کنترل زندگی خود را از دست دادهاید. برای ایجاد مرزهای سالم، لازم است که ابتدا نیازها، خواستهها و ارزشهای خود را بشناسید. سپس، باید یاد بگیرید که چگونه به طور قاطع و محترمانه، مرزهای خود را به دیگران اعلام کنید.
10. الگوهای تکراری روابط:
گاهی اوقات، به دلیل الگوهای تکراری که در روابط قبلی خود داشتهایم، در یک رابطه نامناسب گیر میکنیم. این الگوها میتوانند ریشه در تجربیات کودکی، باورهای فرهنگی یا الگوهای ارتباطی نامناسب داشته باشند. مثلا ممکن است همیشه به دنبال افرادی باشیم که از نظر عاطفی در دسترس نیستند، یا اینکه همیشه در روابط خود نقش قربانی را بازی کنیم. برای شکستن این الگوها، لازم است که ابتدا آنها را شناسایی کنیم. به روابط قبلی خود نگاه کنید و ببینید که چه الگوهایی در آنها تکرار شدهاند. سپس، سعی کنید ریشه این الگوها را در تجربیات گذشته خود پیدا کنید. با آگاهی از این الگوها و ریشههای آنها، میتوانید شروع به تغییر آنها کنید. در این مسیر، ممکن است نیاز به کمک یک مشاور یا روانشناس داشته باشید.
11. فقدان حمایت اجتماعی:
نداشتن حمایت اجتماعی کافی، به ویژه از طرف خانواده و دوستان، میتواند باعث شود که احساس گرفتاری در یک رابطه را بیشتر تجربه کنیم. احساس انزوا و عدم وجود کسی که بتوانیم با او صحبت کنیم و از او کمک بگیریم، میتواند تصمیمگیری و رها کردن رابطه را دشوارتر کند. حمایت اجتماعی به ما کمک میکند تا احساس کنیم که تنها نیستیم و کسانی هستند که به ما اهمیت میدهند و از ما حمایت میکنند. این حمایت میتواند شامل گوش دادن به مشکلات ما، ارائه راه حل، تشویق و دلداری دادن باشد. 
اگر احساس میکنید که حمایت اجتماعی کافی ندارید، سعی کنید روابط خود را با خانواده و دوستان خود تقویت کنید. در صورت نیاز، از گروههای حمایتی یا مشاوران کمک بگیرید.
12. مشکلات مالی:
مشکلات مالی میتواند یکی از دلایل ماندن در یک رابطه نامناسب باشد. ترس از اینکه پس از جدایی نتوانیم از پس هزینههای زندگی خود برآییم، میتواند باعث شود که حتی زمانی که رابطه رضایتبخش نیست، به آن ادامه دهیم. این ترس میتواند به ویژه برای افرادی که از نظر مالی به شریک عاطفی خود وابسته هستند، قویتر باشد. برای کاهش این ترس، لازم است که به طور واقعبینانه وضعیت مالی خود را ارزیابی کنید و برای آینده برنامهریزی کنید. سعی کنید پسانداز کنید، درآمد خود را افزایش دهید و برای پرداخت بدهیهای خود برنامهریزی کنید. در صورت نیاز، از مشاوران مالی کمک بگیرید. استقلال مالی، به شما قدرت میدهد تا انتخابهای بهتری در زندگی خود داشته باشید.
13. باورهای نادرست درباره عشق و روابط:
باورهای نادرست درباره عشق و روابط، مانند “عشق واقعی همیشه پایدار است” یا “باید به خاطر عشق هر چیزی را تحمل کرد”، میتواند باعث شود که در یک رابطه نامناسب گیر کنیم. این باورها باعث میشود که انتظارات غیرواقعی از رابطه داشته باشیم و نتوانیم به طور واقعبینانه به رابطه خود نگاه کنیم. برای اصلاح این باورها، لازم است که آنها را شناسایی کنیم و با باورهای سالمتر و واقعبینانهتر جایگزین کنیم. مثلا به جای اینکه باور داشته باشیم که عشق واقعی همیشه پایدار است، باید باور داشته باشیم که عشق واقعی نیاز به تلاش و تعهد مداوم دارد و ممکن است در طول زمان تغییر کند. مهم این است که بتوانیم به طور سازنده با این چالشها مقابله کنیم و برای بهبود رابطه خود تلاش کنیم. یادگیری و شناخت باورهای سالم، کمک شایانی به سلامت رابطه میکند.
14. احساس گناه یا مسئولیت در قبال شریک عاطفی:
گاهی اوقات، به دلیل احساس گناه یا مسئولیت در قبال شریک عاطفی خود، در یک رابطه نامناسب میمانیم.ممکن است احساس کنیم که اگر رابطه را ترک کنیم، باعث آسیب دیدن شریک عاطفی خود خواهیم شد و یا اینکه مسئول خوشبختی او هستیم.با این حال، باید به یاد داشته باشیم که ما مسئول خوشبختی فرد دیگری نیستیم و نمیتوانیم کسی را مجبور به خوشحال بودن کنیم.هر فردی مسئول زندگی خود است و باید خودش برای رسیدن به شادی و رضایت تلاش کند.در ضمن، باید به یاد داشته باشیم که ماندن در یک رابطه نامناسب، نه تنها به نفع ما نیست، بلکه به نفع شریک عاطفی ما نیز نیست.
یک رابطه سالم باید برای هر دو طرف رضایتبخش و مفید باشد.
به جای احساس گناه یا مسئولیت، باید روی نیازها و خواستههای خود تمرکز کنید و تصمیمی را بگیرید که به نفع شما باشد.رهایی از احساس گناه، یک گام مهم در رهایی از یک رابطه آسیب زاست.
15. عدم آگاهی از گزینههای دیگر:
گاهی اوقات، به دلیل عدم آگاهی از گزینههای دیگر، در یک رابطه نامناسب میمانیم. ممکن است فکر کنیم که هیچ راه دیگری برای زندگی وجود ندارد و یا اینکه نمیتوانیم یک رابطه بهتر را پیدا کنیم. برای افزایش آگاهی از گزینههای دیگر، لازم است که خودمان را در معرض تجربیات جدید قرار دهیم، با افراد جدید آشنا شویم و اطلاعات خود را در مورد روابط و زندگی افزایش دهیم. با افزایش آگاهی از گزینههای دیگر، میتوانید انتخابهای بهتری در زندگی خود داشته باشید و به سمت یک زندگی شادتر و رضایتبخشتر حرکت کنید. جستجو و تحقیق در مورد روابط سالم و موفق، میتواند به شما دید بهتری نسبت به رابطه خود بدهد. همیشه به دنبال یادگیری و رشد در زمینه روابط باشید. با گسترش دیدگاه خود، فرصتهای جدیدی را در زندگی خواهید یافت.
16. ناتوانی در برقراری ارتباط موثر:
ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با شریک عاطفی، یکی از دلایل اصلی احساس گرفتاری در یک رابطه است. وقتی نمیتوانیم نیازها، خواستهها و احساسات خود را به درستی بیان کنیم و به حرفهای شریک عاطفی خود گوش دهیم، مشکلات به تدریج انباشته میشوند و رابطه دچار بحران میشود. ارتباط موثر نیازمند مهارتهایی مانند گوش دادن فعال، همدلی، بیان با صداقت احساسات و حل مسئله سازنده است. 
اگر در این مهارتها ضعف دارید، میتوانید با شرکت در کلاسهای آموزشی یا مشاوره با یک متخصص، آنها را تقویت کنید. بهبود مهارت های ارتباطی، یک سرمایه گذاری ارزشمند برای تمام روابط شماست. تلاش برای درک دیدگاه شریک عاطفی، گامی مهم در برقراری ارتباط موثر است. تمرین کنید که احساسات خود را به طور واضح و بدون سرزنش بیان کنید.
17. فقدان تعادل در رابطه:
وقتی تعادل در یک رابطه وجود ندارد، یعنی یکی از طرفین بیشتر از دیگری میدهد یا میگیرد، این موضوع میتواند منجر به احساس گرفتاری و نارضایتی شود. تعادل در رابطه به معنای تقسیم منصفانه مسئولیتها، حمایتهای عاطفی و توجه است. اگر احساس میکنید که در رابطه خود تعادل وجود ندارد، با شریک عاطفی خود صحبت کنید و سعی کنید راهکارهایی برای ایجاد تعادل پیدا کنید. ممکن است لازم باشد که مسئولیتهای بیشتری را بر عهده بگیرید، یا اینکه از شریک عاطفی خود بخواهید که بیشتر از شما حمایت کند. ایجاد تعادل در رابطه، نیازمند تلاش و همکاری هر دو طرف است. به نیازهای خود و شریک عاطفی خود توجه کنید و سعی کنید آنها را به طور منصفانه برآورده کنید. رابطه ای که در آن تعادل برقرار است، پایدارتر و خوشایندتر خواهد بود.
